Asr-ı Saadet Yazarı A. Metin Saruhan’ın Seceresi

Sultan ALPARSLAN’ın Kars’ı fethinden yaklaşık 38 yıl evvel Anadolu’nun manevi futuhatını yapmak üzere Kars’a gelen İMAM CAFER-İ SIDDIK Hazretlerinin torunu olan ES-Seyyid ALPERAN pirimiz EBÜ’L HASAN HARAKANİ Efendimizle birlikte ve ondan sonra Anadolu’nun fethiyle beraber Anadolu’ya gelen Seyyidler, Alperenler Meşayihi İzam Hazeratı ve dervişler, doğu’dan ve batı’dan gelerek bu coğrafyada İslamı neşretmişlerdir.

Kars’a ilk yerleşen ve aydın bir aile olan Vaizzadelerden gelen A.METİN SARUHAN Kars’ın en eski yerlisi müderris büyük alim ve şair, ulemai benamdan, mütebahidir. Alim ES-Seyyid HAMİT El-Kars’inin torunlarındandır. Büyük dedesi VAİZZADELER ailesinden H. İBRAHİM HALİL Efendidir.

H.İBRAHİM HALİL Efendi Kars kalesi (dış kale) içinde (Kale içi mah.) Vaizzade ismiyle maruf büyük bir külliyenin mütevellisidir. VAİZZADELER sülalesi insanlığa ve ümmeti merhumeye hizmet etmiş, ilim yaymış, güzel ahlakı neşretmiş ve biladi İslamiyenin değişik ilim merkezlerine alim yetiştirmişlerdir. Bu aile soyları, Hz. HÜSEYİN’E oradan ilmin kapısı olan Hz. ALİ Efendimize ve oradan alemlerin Efendisi Hz. RESULULLAH (s.a.v.) Efendimize ulaştığı cihetinden, halk içinde bu sülale daima “HALİFE” Mahlasıyla anılmıştır.

VAİZZADELER ailesinden Hacı İBRAHİM HALİL Efendi Kale içi mah. H.1056 yılında kurduğu külliyede hizmet eden A. METİN SARUHAN (Vaizzade) Efendinin büyük dedeleri şunlardır; Cami Hatib Es-Seyyid HASAN HAMİT halife, Müezzin Es-Seyyid HÜSEYİN HAMİT mütevellisi, Es-Seyyid MUHAMMED HAMİT halife isimli muhteremlerdir.

A.METİN SARUHAN (VAİZZADE) Efendinin babası Es-Seyyid YUSUF onunda babası Hacı İBRAHİM HALİL onun da babası Es-Seyyid Hacı HAMİD halife onların da büyük dedeleri yukarıda sayılmıştır.

Doksan üç (1877) savaşında Çarlık Rusya eline düşme felaketine uğrayan Kars’tan şehir halkının, yüzde doksanı göçmen olarak Erzurum’a ve daha içerilere gitmişlerdir. Bu sırada Es-Seyyid MUHAMMED HAMİT El Arif Bi-Vaizzade El Kars’inin akrabaları ve sülalesi de bu sıkıntılar karşısında önce Bayburt’a oradan da bir kısım akrabaları Samsun ve civarına göç etmişlerdir.

Samsun’a gelen HALİL İBRAHİM ve onun oğlu YUSUF Bayburt’ta SARUHAN lakabını yani soyadını almışlardır. HALİL İBRAHİM Samsun’un kazası Çarşamba’da vefat etmiştir. İBRAHİM HALİL’in oğlu YUSUF ise Samsun’da büyümüş ve 1948 senesi 18 Mayıs’ta vefat etmiştir. Onun oğlu METİN SARUHAN’da Samsun’da büyümüş İstanbul’da ikamet etmektedir.

METİN SARUHAN’ın oğlu ATİLA SARUHAN ve onunda oğulları da şöyledir; ABDUL METİN SARUHAN, AHMET SARUHAN ve MEHDİ SARUHAN.

Halen Kars’da külliyenin daimi vakfında bulunan kale arkasındaki taş değirmen ve tarlalar, diğer vakıf meşrutaları 1937’den sonra şahıslara geçmiş, cami etrafındaki medreseler ve minare Ruslar tarafından yıktırılmıştır.

Seyyid hacı A. METİN SARUHAN’ın anne tarafı da Hz. HASAN Efendimiz tarafından gelmedir. Dedeleri eskiden Van’a bağlı olan şimdi ise Bitlis’in kazası bulunan Ahlat’a yerleşmişlerdir. Ahlat’a gelen Şeyh HÜSEYİN namıyla anılan Zatı muhterem büyük bir alim olup dini İslama hizmetlerde bulunmuştur. Ahlat’ta Şeyh HÜSEYİN mahallesi bu zatı muhteremin ismine adfedilerek verilmiştir.

Mezarı şeyh NEJMETTİN kümbetinde bulunmaktadır. Şeyh HÜSEYİN’in oğlu SÜLEYMAN ise Ahlat’tan Trabzon’a oradan da Rize’ye geçmiştir. Alim olduğu için dini İslama Rize’de hizmet vermiştir. HACI A. METİN SARUHAN bu zatın torunudur.

Asr-ı Saadet Kur’an’ı Kerim Meali ve Tefsiri Vaizzadelerden ve Halife oğulları namıyla anılan A.Metin Saruhan tarafından yazılmıştır.